"Portret wielokrotny" - otwarcie cyklu warsztatów dla dorosłych

16 sierpnia 2017

Właśnie otworzyliśmy nowy cykl warsztatów edukacyjnych "Portret wielokrotny". Spotkania towarzyszą wystawie jednego obrazu Abrahama van den Tempela (1622-1672) "Portret holenderskiego patrycjusza i jego rodziny", który pochodzi z kolekcji Hamburger Kunsthalle. Dzieło powstało w 1672 r. i stanowi przykład holenderskiego malarstwa z okresu złotego wieku w sztuce Niderlandów Północnych.

Organizując pokaz i warsztaty, pragniemy zwrócić uwagę publiczności na Królewską Kolekcję Malarstwa Stanisława Augusta, który szczególnie cenił sztukę holenderską, co było widoczne w wyborach, jakie podejmował podczas zakupów dzieł. Przed ostatnim rozbiorem Rzeczypospolitej w Galerii obrazów w Pałacu na Wyspie znajdowały się trzy obrazy Rembrandta: "Uczony przy pulpicie", "Dziewczyna w ramie obrazu" (oba z 1641) oraz słynny "Jeździec polski" (1655), który dziś jest własnością nowojorskiej Frick Collection.

Abraham van den Tempel, po zakończeniu edukacji u Jacoba Backera w Amsterdamie, w wieku 25 lat przeniósł się do Lejdy, gdzie zajmował się nie tylko malarstwem, lecz również handlem tkaninami. Tam założył gildię św. Łukasza, zrzeszającą malarzy. We wczesnych latach malował obrazy religijne oraz martwe natury. Jednak pod wpływem wybitnego artysty - Bartolomeusa van der Helsta - w późniejszych latach zwrócił się ku malarstwu portretowemu, dzięki czemu rozwinął się jako twórca portretów grupowych, realizowanych na zamówienie holenderskiej klasy mieszczańskiej. Twórca w wieku 38 lat powrócił do Amsterdamu, co umożliwiło mu bezpośredni kontakt tamtejszym środowiskiem artystycznym, skupiającym wybitnych malarzy. W stolicy Holandii prawdopodobnie namalował prezentowany w Pałacu na Wyspie obraz "Portret holenderskiego patrycjusza i jego rodziny".

Dzieło, jak i dotychczas odnalezione dokumenty nie zdradzają tożsamości sportretowanych osób. Przyglądając się mu uważnie, wraz z uczestnikami warsztatów rozmawialiśmy o funkcji portretu nie tylko grupowego, lecz również reprezentacyjnego i kameralnego. Zwróciliśmy również uwagę na ukryte w groteskach portrety Stanisława Augusta pędzla Jana Bogumiła Plerscha, autoportrety twórców nowożytnych: Jana van Eycka, Johanesa Gumppa, Joosa van Craesbeecka, Jan Miense Molenaera oraz nowoczesnych: Aliny Szapocznikow, której słynny "Portret wielokrotny" jest przywołany w tytule cyklu warsztatów. Dzięki porównaniu obrazów dawnych mistrzów z wizerunkami twórców XX-wiecznych, odkryliśmy tajemnicę portretu i autoportretu, w ramach których dochodzi do unieśmiertelnienia przedstawionych osób. Kolejne tajemnice sztuki będziemy zgłębiać na następnym warsztacie, który już 6 września w Pałacu na Wyspie.    

Fotografie z warsztatów: P. Czarnecki
Reprodukcje dzieł za: Wikipedia