Śladami łazienkowskiej fauny - dzięcioły

8 kwietnia 2020

W ogrodach Łazienek Królewskich występuje pięć gatunków dzięciołów lęgowych: zielony, duży, białoszyi, średni oraz dzięciołek, a także jeden przylatujący na żerowanie, czyli dzięcioł czarny. Ze względu na ich obecność w drzewach możemy napotkać wiele otworów.

Nie każda dziura to dziupla. Dziuple lęgowe charakteryzują się okrągłym bądź owalnym kształtem. Każdy gatunek wykuwa dziuple o innym rozmiarze - wprawne oko jest w stanie rozpoznać od razu, który dzięcioł wykuł daną dziuplę.

Dzięcioły wykuwają również szereg dziur podczas żerowania, aby dostać się do owadów znajdujących się pod korą. Takie stołówki spotkać możemy również w łazienkowskich ogrodach. Otwory w drzewach są nieregularne, często dość liczne, ułożone jeden nad drugim. Gdy zobaczymy tak podziurawione drzewo, możemy być pewni, że zostało zaatakowane przez jakieś owady, do których dzięcioły chciały się dostać.

Czasami pod drzewami znaleźć możemy częściowo okorowane gałązki z małymi, okrągłymi śladami. Są to miejsca, w których dziób dzięcioła uderzał w drzewo, aby odłupać korę i wyjeść spod niej pożywne owady, bądź jest to fragment, który służył do bębnienia. Znane wszystkim bębnienie to charakterystyczne, głośne uderzanie dziobem w drzewo. Dzięcioły najczęściej wybierają do tego wysoko położone, suche konary, które przy uderzeniach świetnie rezonują - wtedy odgłos bębnienia niesie się dużo dalej i rywale z sąsiednich terytoriów wiedzą, że nie powinni przylatywać na ten teren. Każdy gatunek dzięcioła ma inną sekwencję i prędkość bębnienia.

Dzięcioły bardzo lubią nasiona znajdujące się w szyszkach. Nie mają ostrych zębów jak wiewiórki. Rozłupują szyszki dziobem, a następnie językiem wydobywają pożywne nasionka. Często takie rozłupane szyszki znaleźć możemy np. pod dębami. Otóż na drzewach, zwłaszcza liściastych, dzięcioły tworzą coś, co nazywane jest kuźnią. W korze pełnej szczelin umieszczają szyszki, aby nie przesuwały się one podczas wybierania nasion. Następnie taka pusta już szyszka zrzucana jest z drzewa, jej miejsce zajmuje kolejna, jeszcze pełna nasion.

Pióra ogonowe u ptaków nazywane są sterówkami ze względu na pełnioną funkcję. U dzięciołów są one szczególnie charakterystyczne, bo ptaki te dużą część swojego życia spędzają na drzewach. Sterówki dzięciołów nie tylko działają jak ster podczas lotu, lecz także mają jeszcze jedno zadanie. Są niezwykle sztywne, więc dzięki temu ogon służy dzięciołom jako podpora podczas żerowania czy wykuwania dziupli. Sterówki tych ptaków mają również charakterystyczny kształt.

Paulina Organiściak-Kwiatkowska, Dział Edukacji Muzeum Łazienki Królewskie