Królewska kolekcja rzeźby. Inne spojrzenie

1 kwietnia 2020

Wyobrażenia króla Stanisława Augusta na temat Italii, jej zabytków i krajobrazów mogą stanowić inspiracje do poznawania sztuki w nieoczywisty sposób. 

Kolekcjoner i znawca sztuki August Moszyński podczas podróży do Francji i Włoch w swoim dzienniku oraz w korespondencji do króla zawarł liczne opisy i schematyczne szkice, ilustrujące zwiedzane miasta, odwiedzane miejsca i oglądane dzieła sztuki.

Między innymi na podstawie tych opisów, król nie mogąc osobiście udać się do Italii, dokonywał planów i podejmował decyzje dotyczące wystroju swojej letniej rezydencji w Łazienkach Królewskich. Jednym z miejsc, które szczególnie ukazuje italofilskie fascynacje władcy, jest Stara Oranżeria.

Wygląd tego miejsca może rozbudzić wyobraźnię niejednej osoby, zachęcając
do odkrywania historii Łazienek Królewskich czy bliższego poznania postaci mitologicznych bogów i bohaterów. Przed wejściem do Starej Oranżerii, w ogrodzie, zaprezentowana została galeria popiersi cesarzy rzymskich. W Królewskiej Galerii Rzeźby znajdują się zaś kopie słynnych antycznych i nowożytnych rzeźb, ustawione
na tle iluzjonistycznie malowanego pejzażu włoskiego.

Dla wielu odwiedzających Łazienki Królewskie budynek i kolekcja w Starej Oranżerii są ogólnodostępne od zawsze. Z łatwością mogą oni spacerować po ogrodzie czy kontemplować dzieła sztuki prezentowane w wnętrzu galerii, a także odwiedzać Teatr Królewski. Dla osób z niepełnosprawnościami Stara Oranżeria stanowiła do niedawna miejsce trudnodostępne zarówno pod względem licznych barier architektonicznych wynikających z zabytkowego charakteru budynku, jak i braku materiałów dla osób
z niepełnosprawnościami sensorycznymi. Przeprowadzone w ostatnich latach prace konserwatorsko-remontowe oraz zaaranżowanie na nowo ekspozycji pozwoliły udostępnić Starą Oranżerią wraz z Teatrem Królewskich i formiernią wszystkich zwiedzającym.

Z myślą o osobach odwiedzających Łazienki Królewskie powstały także liczne materiały na temat historii Starej Oranżerii oraz prezentowanej kolekcji rzeźby
i odlewów gipsowych. Wśród nich znalazły się filmy z tłumaczeniami informacji na Polski Język Migowy (PJM) dla osób słabosłyszących i niesłyszących.

https://www.youtube.com/watch?v=eifdfuFJIZA

Innym rozwiązaniem przybliżającym sztukę osobom z dysfunkcją wzroku są ścieżki dźwiękowe z opisami - tak zwane audiodeskrypcje. Pozwalają one osobie niewidzącej lub słabowidzącej poznać wygląd rzeźby, a dla wszystkich zwiedzających stanowią źródło wiedzy historycznej i mitologicznej o wyrzeźbionej postacią.

Atena Lemnia https://www.youtube.com/watch?v=iQzSODtv9CA&list=PLM5KZRwOIYKk-3yOzX2Mbk4F2RCa_l_lj&index=55

Grupa Laokoona https://www.youtube.com/watch?v=MpiAe8xyO1o&list=PLM5KZRwOIYKk-3yOzX2Mbk4F2RCa_l_lj&index=89&t=14s

Dodatkowo, dla pełniejszej percepcji dzieła sztuki wybrane odlewy gipsowe można
w muzeum poznawać poprzez dotyk.

Audiodeskrypcja przeznaczona do pokazywania i opisywania dzieł sztuki osobom, które z powodu dysfunkcji wzroku nie mogą ich zobaczyć, może także stać się inspiracją do poznawania sztuki w nieoczywisty sposób. Jest również dla wszystkich świetną metodą pobudzającą wyobraźnię i kreatywność.

Dorośli mogą skorzystać z niej w formie relaksu, np. podczas przerwy w pracy przed komputerem, pozwalającej odpocząć umysłowi i oczom od nadmiaru informacji docierających z otaczającego świata za pośrednictwem różnych kanałów. Wykonywanie rysunków pozytywnie wpłynie także na inwencję i umiejętności zapamiętywania.

Dla dzieci zabawa poprzez szkicowanie niewidzianego (być może nigdy) wcześniej dzieła sztuki wpłynie pozytywnie na rozwój wyobraźni przestrzennej i motoryki małej. Ćwiczenia można wykonywać także w parach. Pary dzieci lub dziecko i rodzic mogą usiąść do siebie plecami i na zmianę opisywać widziany przedmiot, a następnie go rysować. Dla młodszych dzieci z pewnością przystępniejsze będzie opisywanie
i rysowanie przedmiotów znanym im z codziennego otoczenia, a nie z kolekcji muzealnej.

Poniżej podpowiadamy kilka prostych metody na pracę twórczą z naszą kolekcją rzeźby:

- Przygotuj gładką kartkę papieru oraz ołówek.

- Odtwórz wybrane nagranie (audiodeskrypcję) z kanału YouTube Muzeum Łazienki Królewskie, zakładka dostępność https://www.youtube.com/playlist?list=PLM5KZRwOIYKk-3yOzX2Mbk4F2RCa_l_lj

- Spróbuj narysować rzeźbę, której opis teraz słyszysz. Postaraj się uprzednio nie oglądać zdjęć w wirtualnym katalogu dzieł z kolekcji Muzeum Łazienki Królewskie.

- Zacznij od naszkicowania sylwetki, zaznaczenia proporcji, następnie dorysuj kolejne opisane przez lektora elementy.

- Skończony rysunek możesz porównać z oryginałem albo szkicem wykonanym przez drugą osobę.

- Możesz również pokolorować swoją rzeźbę. Wbrew powszechnemu przekonaniu panującemu w XVIII wieku, oryginalne rzeźby antyczne nie były białe, a bogato dekorowane i malowane.

Wszystkie nagrania z audiodeskrypcjami oraz materiały w Polskim Języku Migowym znajdują się na kanale YouTube Muzeum Łazienki Królewskie w zakładce dostępność. Część z nich została także zamieszczona na platformie internetowej "Czytanie obrazów", gromadzącej dostępne treści na temat dzieł z polskich muzeów i galerii sztuki. Powyższe materiały są ogólnodostępne, można z nich skorzystać nieodpłatnie zarówno wirtualnie, jak i podczas wizyty w muzeum.

O projekcie "Czytanie obrazów":

- informacja w PJM https://www.youtube.com/watch?v=dBSWUHQEhRk

- portal "Czytanie obrazów" http://czytanieobrazow.pl/instytucje/muzeum-lazienki-krolewskie